«Είναι βράδυ και συ επιστρέφεις από άλλη μια δύσκολη μέρα στη δουλειά. Αφήνεσαι στην αγκαλιά του καναπέ σου και ασυναίσθητα ανοίγεις το κινητό σου τηλέφωνο επιλέγοντας τη γνωστή εφαρμογή. «Σκρολάρεις» για λίγη ώρα με το κουρασμένο σου βλέμμα να βομβαρδίζεται από «posts» και διαφημίσεις. Πέφτεις πάνω στο «story» της γνωστής σου από το σχολείο. Έχει ομορφύνει, το πρόσωπο της δείχνει αψεγάδιαστο και το νέο χρώμα στο μαλλί της την αναδεικνύει. Ούτε λόγος για τα σημάδια ακμής που τη βασάνιζαν στην εφηβική ηλικία. Αν δεν αποφασίσεις να επισκεφτείς τον προσωπικό της λογαριασμό, συνεχίζεις στην επόμενη τυχαία δημοσίευση, όπου μια από τις γνωστές «influencers» διαφημίζει τη νέα κρέμα που αγόρασε, εφαρμόζοντάς την στο άβαφτο, αλλά, παρά ταύτα, αψεγάδιαστο πρόσωπό της.
Αποσυνδέεσαι για λίγα λεπτά απ’ τον ψηφιακό κόσμο. Βρίσκεις το κουράγιο να αφαιρέσεις το λιγοστό make up που είχες βάλει. Στρέφεσαι στον καθρέφτη, ένα φρέσκο σπυράκι έκανε την εμφάνισή του στο μέτωπό σου και σε συνδυασμό με τους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια, η εικόνα του εαυτού σου σού μοιάζει απωθητική. Απογοητευμένη γυρνάς στο κρεβάτι, ανοίγεις ξανά το κινητό και προσπαθείς να δώσεις και συ το παρών στην ψηφιακή πραγματικότητα. Διαλέγεις να επεξεργαστείς τη φωτογραφία σου με ένα από τα αγαπημένα σου φίλτρα και αποκτάς ξανά την αυτοπεποίθησή σου. Η ψηφιακή εικόνα σου είναι αψεγάδιαστη και εσύ αποδεκτή.»
Αυτό είναι ένα μόνο από τα πολλά πιθανά σενάρια και σίγουρα, αν δεν αποτελείτε την εξαίρεση στον κανόνα, έχετε και εσείς μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσετε κάποιο φίλτρο, ώστε να «βελτιώσετε» την εικόνα σας και να μοιάσετε στη διάσημη «influencer» που ακολουθείτε. Εκείνο που δεν γνωρίζατε, όμως, είναι ότι αυτή η συνήθεια, όσο αθώα και ασήμαντη κι αν μοιάζει, μπορεί να έχει ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις στην αυτοεκτίμησή σας και εν γένει στην ψυχολογία σας.
Ειδικότερα, έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί αναφέρουν ότι η χρήση φίλτρων στο Instagram μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιζήμια για την ψυχική υγεία των ανθρώπων, καθώς πέρα απ’ το ότι προωθούν συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς, εκμηδενίζοντας τη σημασία της μοναδικότητας του κάθε ατόμου, βάζουν τους χρήστες της εφαρμογής σε μια συνεχή προσπάθεια δημοσίευσης της τέλειας, αψεγάδιαστης φωτογραφίας, εκείνης που θα αποφέρει τα περισσότερα «likes». Οι ερευνητές κατέληξαν στο ότι η εφαρμογή μπορεί να συνδεθεί με τη δημιουργία αισθημάτων άγχους και κατάθλιψης, δεδομένου ότι πολλοί από τους χρήστες της μπαίνουν σε διαδικασία διαρκούς σύγκρισης των εαυτών τους με τους άλλους, καταλήγοντας έτσι να νιώθουν ανεπαρκείς.
Είναι όμως η γνωστή εφαρμογή, ή όποια άλλη δίνει πρόσβαση σε τέτοιου είδους εργαλεία επεξεργασίας και κοινοποίησης της εικόνας μας, αποκλειστικά υπαίτιες για το φαινόμενο και τις επιπτώσεις του; Η απάντηση είναι όχι, καθώς η απήχηση των εν λόγω εργαλείων στο ευρύ κοινό υποθάλπεται από βαθύτερες ανάγκες που οφείλουμε, όχι μόνο ατομικά αλλά και συλλογικά, να διερευνήσουμε.
Για το ζήτημα μας μίλησε η καταξιωμένη οικογενειακή Σύμβουλος και Συγγραφέας, Τένια Μακρή, οι σχετικές παρατηρήσεις της οποίας είναι διαφωτιστικές. Σύμφωνα με την ίδια, η γενικότερη τάση των ανθρώπων να παρουσιάζουν ένα διαφορετικό πρόσωπο από το δικό τους μπορεί να συνδέεται είτε με το γεγονός ότι διαθέτουν μια στρεβλή εικόνα του εαυτού τους, την οποία αποκρύπτουν από τους άλλους, καθώς φοβούνται πως δεν θα κερδίσουν την αποδοχή τους είτε με το ότι δεν γνωρίζουν κατά βάθος το πρόσωπό τους. Σε κάθε περίπτωση, άτομα που αποφεύγουν να δείξουν τον αληθινό τους εαυτό, είναι άτομα που δεν βαδίζουν προς την προσωπική τους εξέλιξη και αυτοπραγμάτωση.
«Τέτοιες συμπεριφορές παρουσιάζουν άτομα αδόμητα, που φροντίζουν μόνο το έξω τους, αφήνοντας το μέσα τους με μια διαρκή ανάγκη να μεταμορφώνεται και να μιμείται παρουσίες και πρόσωπα ανθρώπων που πιστεύουν ότι έλκουν περισσότερο τους άλλους απ’ όσο οι ίδιοι», αναφέρει η κα Μακρή.
Το πρόβλημα εντείνεται από εξωτερικούς παράγοντες που δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να στρέψουν την προσοχή στην αυτοβελτίωσή τους και στην εναρμόνιση με τους εαυτούς τους. «Η αβέβαιη και γεμάτη άγχος εποχή που ζούμε δεν δημιουργεί προϋποθέσεις για εσωτερίκευση, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να κυνηγούν μονίμως μια αλλαγή προς τα έξω», τονίζει η ίδια.
Δεν είναι, επομένως, μόνο το Instagram με τα φίλτρα του εχθροί της ψυχικής μας ισορροπίας. Στην πραγματικότητα, η εν λόγω εφαρμογή βρήκε πρόσφορο έδαφος σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι έχουμε αποξενωθεί ακόμη και από τον ίδιο μας τον εαυτό. Η απάντηση στο πρόβλημα δεν θα ήταν να απέχουμε απλώς από την εφαρμογή ή να καταδικάσουμε τη χρήση των φίλτρων σ’ αυτή. Στην προκειμένη, η προσπάθεια ουσιαστικής συμφιλίωσης με τον εαυτό μας και τη διαφορετικότητά μας είναι βαρυσήμαντη για την προσωπική μας ευτυχία.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ANDREC CUKIC
INSTAGRAM/ EMILY CLARKSON OFFICIAL ACCOUNT
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΘΑΝΑΣΗ
