Οι ενισχύσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) ήρθαν για πρώτη φορά στον Έλληνα γεωργό το 1981 και συνεχίζουν αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Με συντηρητικούς υπολογισμούς και αναγωγές τιμών, το σύνολο των ενισχύσεων στον αγροτικό τομέα στα 38 χρόνια συμμετοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση αθροιστικά ξεπερνάει τα 150 δισ. €, δηλαδή πάνω από το 80% ενός ετήσιου ΑΕΠ της χώρας. Το 2019 το σύνολο των ενισχύσεων για τη γεωργία ήταν 2,7 δισ. €, ή το 55,6% των ευρωπαϊκών πληρωμών στη χώρα (4,9 δισ. €).
Νέα ΚΑΠ και Κατάρτιση του Στρατηγικού Σχεδίου (Σ.Σ.)
Κατόπιν ενός τριετούς διαλόγου μεταξύ Συμβουλίου Υπουργών, Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επιτεύχθηκε συμφωνία για την ΚΑΠ της περιόδου 2023-2027, επί Πορτογαλικής Προεδρίας, την 29η Ιουνίου 2021.
Η νέα ΚΑΠ αποσκοπεί στην ενίσχυση ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού γεωργικού τομέα, ο οποίος θα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ιδίως όσον αφορά στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και στη στρατηγική για τη «Βιοποικιλότητα».
Οι γενικοί στόχοι της είναι:
- να εξασφαλιστεί μια δίκαιη συμφωνία και ένα σταθερό οικονομικό μέλλον για τους γεωργούς,
- να καθοριστούν μεγαλύτερες φιλοδοξίες σχετικά με τη δράση για το περιβάλλον και το κλίμα·και
- να διασφαλιστεί η θέση των γεωργών στην καρδιά της κοινωνίας της Ευρώπης.
Ειδικότερα, για την περίοδο 2023-2027, η ΚΑΠ διαρθρώνεται γύρω από εννέα ειδικούς στόχους και έναν οριζόντιο. Οι στόχοι αυτοί, οι οποίοι θα εστιάζουν σε κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές επιδιώξεις, θα αποτελέσουν τη βάση επί της οποίας οι χώρες της ΕΕ θα καταρτίσουν τα Στρατηγικά τους Σχέδια για την ΚΑΠ.
| ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΣ | Εκσυγχρονισμός: προώθηση γνώσης, καινοτομίας και ψηφιοποίησης στη γεωργία και στις αγροτικές περιοχές, ενθάρρυνση υιοθέτησης | ||
| Οικονομικοί | Περιβάλλον & Κλίμα | Κοινωνικοί | |
| ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ | Βιώσιμα γεωργικά εισοδήματα & ανθεκτικότητα για τη στήριξη της επισιτιστικής ασφάλειας | Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής & προσαρμογή, βιώσιμη ενέργεια | Εγκατάσταση νέων γεωργών |
| Προσανατολισμός προς την αγορά & ανταγωνιστικότητα, με μεγαλύτερη εστίαση σε έρευνα, τεχνολογία & ψηφιοποίηση | Βιώσιμη ανάπτυξη & αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων | Απασχόληση, κοινωνική ένταξη & τοπική ανάπτυξη, βιο-οικονομία & βιώσιμη δασοκομία | |
| Βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αγροδιατροφική αλυσίδα | Προστασία της βιοποικιλότητας, διατήρηση οικοτόπων και τοπίων | Υγιεινά, ασφαλή, θρεπτικά & βιώσιμα τρόφιμα, σπατάλη των τροφίμων & καλή μεταχείριση των ζώων | |
Η Ελλάδα θα καταρτίσει το δικό της ΣΣ, στο οποίο θα καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα κατευθύνει τους πόρους σε συγκεκριμένες δράσεις και θα διευκρινίζει πώς οι δράσεις αυτές θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ.
Κατά την κατάρτιση των σχεδίων της, κάθε χώρα θα επικοινωνεί με την ΕΕ, θα πραγματοποιεί διαβουλεύσεις με εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενους εταίρους του αγροτικού και όχι μόνο χώρου και θα προβεί σε εκτενή ανάλυση των ειδικών αναγκών της (πλεονεκτήματα, αδυναμίες, ευκαιρίες και απειλές – Ανάλυση SWOT).
Το ΣΣ θα υποβληθεί στην ΕΕπρος αξιολόγηση και έγκριση πριν από την εφαρμογή του. Μετά την έγκριση των ΣΣ, θα υποβάλλεται ετήσια έκθεση επιδόσεων στην οποία θα καταδεικνύεται η πρόοδος προς την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί.
Ο ρόλος του Στρατηγικού Σχεδίου της νέας ΚΑΠ στο πλαίσιο της Εθνικής Αναπτυξιακής Πολιτικής
Το ΣΣ της νέας ΚΑΠ αναλύει τον πρωτογενή τομέα και δημιουργεί ένα νέο παραγωγικό μοντέλο που θα βασίζεται στην εξωστρέφεια, στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, στο σεβασμό στο περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, στη μείωση της γραφειοκρατίας και την προώθηση της ψηφιοποίησης και στη μείωση των χωρικών ανισοτήτων, προκειμένου να συνεισφέρει αποδοτικά και αποτελεσματικά στην Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική της χώρας.
Η ανάγκη για αύξηση της παραγωγικότητας – βασική προϋπόθεση για την ουσιαστική σύγκλιση του Ελληνικού με το μέσο ευρωπαϊκό εισόδημα – απαιτεί αύξηση του παραγωγικού κεφαλαίου και επομένως νέες επενδύσεις καθώς και ενσωμάτωση καινοτόμων μεθόδων παραγωγής και νέων τεχνολογιών.
Μέσω της νέας ΚΑΠ, αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προγραμματίζεται η διάθεση πόρων ύψους 22 δις € για τον μετασχηματισμό στον γεωργικό τομέα.
| ΠΟΡΟΙ ΚΑΠ 2021-2027
Ελλάδα: 19.362,60 δις € |
|
| Πυλώνας Ι
Άμεσες Ενισχύσεις |
14.529, 60 δις € |
| Πυλώνας ΙΙ
Αγροτική Ανάπτυξη |
4.021,90 δις € (εκ των οποίων 1.2 δις € στη μεταβατική περίοδο 2021-2022) |
| Ευρωπαϊκό Μέσο Ανάκαμψης | 371,10 δις € |
| Μέτρα αγοράς | 440 εκατ. € |
Το ζητούμενο αυτή τη φορά είναι, να αξιοποιήσουμε τους πόρους της νέας ΚΑΠ αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεσματικά, τόσο για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων και διαχρονικών αδυναμιών του αγροδιατροφικού μας συστήματος, όσο και για την αποφυγή των στρεβλώσεων του παρελθόντος.
Επιβάλλεται να είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε χρόνιες παθογένειες, αλλά και τις μελλοντικές προκλήσεις, τολμώντας τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις μέσα από μια ολιστική επαναπροσέγγιση του αγροτικού χώρου, σε νέες βάσεις οι οποίες θα χαρακτηρίζονται από βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΓΙΝΕΤΑΣ
