Η αμνηστία έχει ήδη τοποθετηθεί ως η κύρια προϋπόθεση που έχει επιβάλει το κίνημα της ανεξαρτησίας για να στηρίξει την προεδρία του Πέδρο Σάντσεθ. Ο Καταλανός πρώην πρόεδρος, Κάρλες Πουτζντεμόν, πρότεινε νόμο αμνηστίας την Τρίτη με αντάλλαγμα τις ψήφους του κόμματός του , σύμφωνα με αυτό που απαιτεί επίσης το ERC. Το σοσιαλιστικό τμήμα της κυβέρνησης, από την πλευρά του, αποφεύγει να δείξει τη θέση του επί του θέματος και επιμένει να ενεργεί μόνο «μέσα στο πλαίσιο του Συντάγματος», ενώ οι εταίροι του στη Σουμάρ είναι υπέρ της εξεύρεσης νομικής λύσης «κατάλληλης» για αυτό.
Τι σημαίνει όμως ένας νόμος αμνηστίας σαν αυτόν που ζητούν οι ανεξάρτητοι; Ποιους θα επηρέαζε; Θα ήταν συνταγματικό; Εξετάζουμε τα κύρια κλειδιά.
Ο Πουτζντεμόν ζητά αμνηστία για να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση της επένδυσης: «Ή εκλογές ή εμείς»
Αν και οι λεπτομέρειες του σχεδίου αμνηστίας που προτείνουν οι ανεξάρτητοι δεν είναι γνωστές, αυτό θεωρείται γενικά ως μέτρο συλλογικής επιείκειας. Διαφέρει από τη χάρη που χορηγείται σε συγκεκριμένα άτομα μόνο αφού καταδικαστούν, ενώ η αμνηστία επηρεάζει μια μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων είτε καταδικαστεί είτε όχι. Μια άλλη θεμελιώδης διαφορά είναι ότι η αμνηστία προϋποθέτει νομική λήθη και διαγράφει τα αρχεία των θιγόμενων, κάτι που δεν συμβαίνει σε περίπτωση χάρης.
Υιοθετείται «συνήθως για λόγους έκτακτης πολιτικής τάξης» που συνήθως περιλαμβάνουν αλλαγή καθεστώτος, το τέλος ενός εμφυλίου πολέμου ή μια περίοδο εξαίρεσης, σύμφωνα με το Πανισπανικό Λεξικό Νομικής Ισπανικής , της Βασιλικής Ισπανικής Ακαδημίας ( ΡΑΕ). Στην περίπτωση του ισπανικού νόμου περί αμνηστίας του 1977, θεωρήθηκε ως λευκή πλάκα για να τεθεί τέλος στη δικτατορία του Φράνκο.
Για να μάθετε τι αναζητούν τα κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας, μπορείτε να δείτε την κοινοβουλευτική πρωτοβουλία που παρουσίασαν το 2021, χωρίς επιτυχία. Εκείνη την εποχή, οι Junts, ERC, PDeCAT και CUP κατέγραψαν στο Κογκρέσο έναν νόμο για αμνηστία «όλων των πράξεων πολιτικής πρόθεσης, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα» , από την 1η Ιανουαρίου 2013.
Το Κογκρέσο απορρίπτει τον νόμο περί αμνηστίας για κρατούμενους των «διαδικασιών» ως αντισυνταγματικό.
Μεταξύ των νομικών υπάρχει έντονη συζήτηση για το νομικό αποθεματικό του μέτρου που απαιτούν οι Καταλανοί κυρίαρχοι. Όσοι είναι υπέρ της νομιμότητάς του υποστηρίζουν ότι «δεν υπάρχει ούτε ένα άρθρο του Συντάγματος που να το εμποδίζει» , όπως εξηγεί στο RNE Javier Pérez Royo, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης.
Ο José Antonio Martín Pallín, επίτιμος δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, πιστεύει επίσης ότι είναι συνταγματικό, καθώς δεν απαγορεύεται ρητά σε αυτό το κείμενο, και το θεωρεί νόμιμο αφού περιλαμβάνεται στο ποινικό δικονομικό δίκαιο, σε φόρουμ στο elDiario.es. «Ό,τι δεν απαγορεύεται επιτρέπεται», συνόψισε ο Jaume Asens, συνομιλητής της Sumar με τον Puigdemont και δικηγόρος, για το γεγονός ότι η λέξη δεν εμφανίζεται στη Magna Carta.
Για όσους αντιτίθενται, η αμνηστία ισοδυναμεί με γενική χάρη, κάτι που απαγορεύεται στο άρθρο 62 του Συντάγματος και ως εκ τούτου μπαίνει σε «κατάφωρη και προφανή αντίφαση» με τη Magna Carta. Οι δικηγόροι του Κογκρέσου βασίστηκαν σε αυτό για να παραλύσουν την επεξεργασία της πρωτοβουλίας που παρουσίασαν οι ανεξάρτητοι το 2021.
Ο Agustín Ruiz Robledo, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας, υποστηρίζει ότι η σιωπή του Συντάγματος εν προκειμένω δεν πρέπει να ερμηνευθεί ότι το επιτρέπει, όπως δεν περιλαμβάνεται ούτε η ρητή απαγόρευση της δουλείας. «Η σιωπή για την αμνηστία, σε ένα κράτος δικαίου που σέβεται τη διάκριση των εξουσιών και το μονοπώλιο δικαιοδοσίας δικαστών και δικαστηρίων, μπορεί να ερμηνευθεί μόνο ως ρητή απόρριψη της αμνηστίας», έγραψε σε φόρουμ στο El Español.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δεκάδες άτομα με εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις για τις «διαδικασίες». Ανάμεσά τους είναι μέλη της Generalitat την εποχή του δημοψηφίσματος 1-O, όπως ο ίδιος ο Puigdemont, οι πρώην υπουργοί Toni Comín και Lluís Puig, που όλοι κατέφυγαν στις Βρυξέλλες ή η Marta Rovira, γενική γραμματέας του ERC. Ο Puigdemont και ο Comín καταδικάζονται για υπεξαίρεση και ανυπακοή και αντιμετωπίζουν ποινές φυλάκισης εάν επιστρέψουν στην Ισπανία.
Επιπλέον, εκκρεμούν υποθέσεις περίπου 40 ανώτερων και μεσαίων αξιωματούχων για συμμετοχή στις προετοιμασίες για τη διαδικασία και τη διεθνή προώθησή της με δημόσιους πόρους, 12 μέλη του CDR που κατηγορούνται στο Εθνικό Δικαστήριο και συμμετέχοντες στο Δημοκρατικό κίνημα του Τσουνάμι που ηγήθηκε των διαμαρτυριών κατά της ποινής των «διαδικασιών» το 2019. Αρκετοί από αυτούς αντιμετωπίζουν ποινές φυλάκισης.
Οι εκκρεμείς υποθέσεις των «διαδικασιών» πέρα από τη χάρη: αξιώσεις εκατομμυρίων δολαρίων για εκτροπή δημοσίων πόρων.
Ο Junts ζήτησε επίσης να συμπεριλάβει σε αυτόν τον υποθετικό νόμο αμνηστίας την Laura Borràs, πρόεδρο του κόμματος, που καταδικάστηκε για διάσπαση συμβάσεων προς όφελος μιας φίλης όταν ήταν πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταλανικών Γραμμάτων (ILC).
Σύμφωνα με την ένωση ανεξαρτησίας Òmnium Cultural, υπάρχουν χίλιοι «αντιδικούμενοι» που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την αμνηστία και σύμφωνα με το Sumar, αυτή η οντότητα τους έχει στείλει μια λίστα με περίπου 600 άτομα που θα μπορούσαν να επηρεαστούν -μεταξύ των οποίων δεν θα ήταν και η Borràs.
Το πιο ξεκάθαρο προηγούμενο στην Ισπανία είναι αυτό του νόμου περί αμνηστίας του 1977. Αυτό το κείμενο, που προώθησε η κυβέρνηση του Adolfo Suárez στα πρώτα βήματα της δημοκρατίας, κήρυξε αμνηστία «όλες τις πράξεις πολιτικών προθέσεων, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμά τους, που χαρακτηρίζονται ως εγκλήματα και πλημμελήματα» είχαν πραγματοποιηθεί πριν από το 1976 και μέχρι παλαιότερες ημερομηνίες, αλλά με ορισμένες προϋποθέσεις. Το κείμενο συμπίπτει με την πρωτοβουλία αμνηστίας που παρουσίασαν οι ανεξάρτητοι το 2021.
Ο νόμος του 1977, που εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία και με μόνη αποχή της Alianza Popular, περιέλαβε στην αμνηστία τα εγκλήματα της εξέγερσης, την αντίρρηση συνείδησης στην παροχή στρατιωτικής θητείας, τις πράξεις έκφρασης γνώμης μέσω των μέσων επικοινωνίας και στα πιο ακανθώδη σημεία του, τα εγκλήματα «που θα μπορούσαν να έχουν διαπραχθεί από τις αρχές, αξιωματούχους και φορείς δημόσιας τάξης» για τη δίωξη των πράξεων που περιλαμβάνονται σε αυτόν τον νόμο και «εγκλήματα που διαπράχθηκαν από αξιωματούχους και παράγοντες της δημόσιας τάξης κατά της άσκησης των δικαιωμάτων του λαού “.
Ενώσεις ιστορικής μνήμης και άλλοι, όπως η Διεθνής Αμνηστία, έχουν καταγγείλει εδώ και χρόνια ότι ο νόμος περί αμνηστίας εμπόδιζε εγκληματίες υπέρ του Φράνκο να δικαστούν, όπως ο αστυνομικός γνωστός ως Billy the Child, ο οποίος καταγγέλθηκε σκληρά βασανιστήρια. Ο νόμος για τη δημοκρατική μνήμη του 2022 δεν ακύρωσε το κείμενο του 1977, όπως ζητήθηκε από αυτές τις οντότητες και τα κόμματα όπως το ERC, και περιορίστηκε στο να συμπεριλάβει ότι εγκλήματα όπως εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονία και βασανιστήρια «θεωρούνται απερίγραπτα και μη αμνηστεύσιμα».
Μαδρίτη, ΕΡΤ: Αθανάσιος Ρούντος
Πηγή: ertnews.gr
